این روزها که نتیجه کنکور سراسری اعلام شده و دانشجوها مشغول انتخاب رشته هستند باز هم حکایت های افسانه ای از زندگی فرزندان شهدا و جانبازان و ایثارگران نقل محافل شده است.
اگر شما بیشتر از بیست و چند سال داشته باشید به یاد می آورید زمانی را که دختر بچه ها و پسر بچه های زیادی هر روز بارها و بارها از مادرشان سراغ پدر را می گرفتند و مادرها با اینکه خودشان چشم به در داشتند به کودکان دلداری می دادند که پدرشان به جنگ دشمن رفته تا غول های بد ذات، دستشان به خاک پاک کشورمان نرسد.
خیلی از این مادر و فرزندها تا به امروز چشم به در ماندند و خیلی های دیگر به جای شوهر و پدر، تکه های پاره پاره بدنی را تحویل گرفتند که کمتر شباهتی به قهرمان رویاهایشان داشت. حتی اگر از نظر سنی آن روزها را به یاد نیاورید حتما حکایتش را از دیگران شنیده اید. حالا این مادر ها و بچه ها هنوز بین ما هستند اما به راستی از نظر جایگاه اجتماعی چه مقام و منزلتی برایشان قائلیم، آیا امکاناتی که در اختیارشان گذاشته می شود هرگز جای خالی مردی که به جنگ دیوها رفته بود برایشان پر می کند؟
سهمیه دانشگاه یا پیشکش بامنت
این روزها که نتیجه کنکور سراسری اعلام شده و دانشجوها مشغول انتخاب رشته هستند باز هم حکایت های افسانه ای از زندگی فرزندان شهدا و جانبازان و ایثارگران نقل محافل شده است، افسانه هایی که می گویند این بچه ها هر رتبه ای که بیاورند درهای بهترین دانشگاه ها به رویشان باز است. اما این حرف ها بیشتر به افسانه شبیه است تا به واقعیتی قابل لمس.
فاطمه شبستری که پدرش را در عملیات بدر از دست داده می گوید: «با وجود اینکه پدرم را در سن خیلی کم از دست داده ام و هیچ وقت طعم داشتن یک پناهگاه محکم را در زندگی نچشیده ام اصلا احساس نمی کنم از مردم طلبی دارم، هم خانواده من و هم خانواده تمام شهدا و جانبازانی که می شناسم هیچ منتی بر سر مردم نداریم اما خیلی ها این سهمیه دانشگاه را آنچنان به ما یاداوری می کنند که انگار منت بزرگی بر سر ما گذاشته اند و ما بچه تنبل ها را به دانشگاه راه داده اند، اما باور کنید اینطور نیست، این سهمیه ای که به ما داده می شود جای هیچ کسی را نمی گیرد یعنی فرزندان خانواده شهدا، جانبازان و ایثارگران درواقع با خودشان رقابت می کنند. ضمنا این سهمیه ها انقدر که خیلی ها فکر می کنند نیست یعنی بر خلاف تصور بعضی از مردم این طور نیست که کسی از خانواده های ما اصلا درس نخواند و بتواند برود دانشگاه.
اگر نگاهی به لیست خدمات بنیاد شهید بیاندازیم نه خبری از وام های چندین میلیونی بلاعوض هست نه تورهای مجانی مسافرتی سالی چندبار، البته این به معنی کم کاری این سازمان نیست اما خیلی ها فکر می کنند بساط امکانات برای خانواده های شهدا، جانبازان و ایثارگران پهن است در صورتی که خیلی از همین خانواده ها با سیلی صورتشان را سرخ نگه می دارند اما از امکانات ناچیز دولتی استفاده نمی کنند
فاطمه که بدون استفاده از سهمیه رتبه سه رقمی کنکور را کسب کرده ادامه می دهد: «نمی دانم چرا مردم اینقدر روی خانواده های ما حساس هستند الان خیلی ها از بسیاری از امکانات استفاده می کنند اما اصلا به چشم کسی نمی آید مثلا فرزندان اعضای هیئت علمی دانشگاه ها اگر با رتبه های چند رقمی به دانشگاه های دور افتاده راه پیدا کنند به راحتی می توانند به دانشگاه محل تحصیل والدینشان منتقل شوند اما این اتفاق اصلا دیده نمی شود در حالی که فرزندان خانواده های ما باید در دانشگاه از دیگران پنهان کنند که پدر شهیدی داشته اند که روزی از اهدای جانش در راه این کشور دریغ نکرده تا یک وقت کسی بر سرشان منت نگذارد که درس خوان نبوده و با سهمیه آمده اند دانشگاه.
سمیه خواهر بزرگتر فاطمه که تا این لحظه سکوت کرده می گوید: «اصلا مگر چند نفر از اعضای خانواده شهدا در سنی هستند که در کنکور شرکت کنند؟ چرا باید همین تعداد کم را با گمان ها و پیشداوری های غلط دلشکسته کنیم؟»
او که خودش هنرمند و نقاش است ادامه می دهد: «به یاد دارم که خواهرم خیلی وقت ها می رفت گوشه ای و با عکس پدرم درد دل می کرد در حالی که حتی یک بار هم او را ندیده بود و روزهایی را به یاد می آورم که چند روز به پایان ماه مانده بود و مادرم برای پذیرایی از مهمان ها کاغذها و روزنامه های باطله خانه را به قصابی فروخت تا میوه بخریم اما کسانی هستند که فکر می کنند ما در پر قو بزرگ شده ایم و همیشه تامین بوده ایم، البته نمی خواهم بگویم هیچ امکانات و تسهیلاتی برای ما در نظر گرفته نشده اما اینها هیچ کدام نمی تواند جای خالی کسی را که ما از دست داده ایم پر کند.
من در دانشگاه همکلاسی هایی داشتم که می گفتند خیلی ها پدر ندارند پس این امکانات باید به آنها هم داده بشود من در جواب آنها یک مثال می زدم، می گفتم فرض کنید پدر کسی بنا است و از روی پله نردبان می افتد و فوت می کند، چه کسی باید خسارت بدهد و تا جایی که ممکن است آلام روحی بازمانده ها را تسکین بدهد؟ معلوم است، کسی که کار برای او انجام می شده، حالا پدران امثال ما برای چه کسی جانشان را داده اند؟ البته ما توقعی نداریم اما دلمان نمی خواهد جامعه طوری به ما نگاه کند که انگار روی نفت مملکت نشسته ایم».
روزهایی را به یاد می آورم که چند روز به پایان ماه مانده بود و مادرم برای پذیرایی از مهمان ها کاغذها و روزنامه های باطله خانه را به قصابی فروخت تا میوه بخریم اما کسانی هستند که فکر می کنند ما در پر قو بزرگ شده ایم و همیشه تامین بوده ایم، البته نمی خواهم بگویم هیچ امکانات و تسهیلاتی برای ما در نظر گرفته نشده اما اینها هیچ کدام نمی تواند جای خالی کسی را که ما از دست داده ایم پر کند
تسهیلات بی پایان؛ شایعه یا واقعیت
اگر نگاهی به لیست خدمات بنیاد شهید بیاندازیم نه خبری از وام های چندین میلیونی بلاعوض هست نه تورهای مجانی مسافرتی سالی چندبار، البته این به معنی کم کاری این سازمان نیست اما خیلی ها فکر می کنند بساط امکانات برای خانواده های شهدا، جانبازان و ایثارگران پهن است در صورتی که خیلی از همین خانواده ها با سیلی صورتشان را سرخ نگه می دارند اما از امکانات ناچیز دولتی استفاده نمی کنند.
به راستی در تصور به وجود آمده درباره خانواده قهرمانان کشورمان و جایگاه اجتماعی آنها چه کسانی مقصر هستند، به نظر می رسد هرکس در این ماجرا سهمی دارد؛ هم رسانه ها که مدت ها است این خانواده ها و قهرمان هایشان را فراموش کرده اند و دائم دور و بر بازیگران رنگارنگ می چرخند و هم سایر نهادهای فرهنگی که کمتر سعی کرده اند فرهنگ تکریم به خانواده این عزیزان را در جامعه نشر بدهند و هم خود ما که هرگاه قضاوت غلطی دیدیم سکوت کردیم و لب باز نکردیم.
اصلا چرا راه دور برویم چندبار پیش آمده که یک استاد دانشگاه یا معلم مدرسه از فرزند شهید یا جانبازی بخواهد درباره پدرش برای بقیه صحبت کند و احساس افتخار را در دل این بچه ها زنده کند؟ البته هنوز هم دیر نیست و می توان با فعالیت های فرهنگی این افراد را به جامعه شناساند و به جای پهلوان پنبه های آنور آبی آنها را که اسطوره های مقاوت بوده اند معرفی کرد. البته مثل همیشه شفاف سازی درباره امکاناتی که خانواده شهدا و ایثارگران دریافت می کنند به همراه توجیه منطقی این کار بسیاری از کسانی را که دراین مورد اشتباه فکر می کنند آگاه خواهد ساخت.
فاطمه رجبی
بخش اجتماعی تبیان
